Ngày nay đời sống nhân dân ngày càng được nâng cao, người dân có xu hướng qua tâm nhiều hơn đến sức khoẻ của bản thân và gia đình. Việc tìm kiếm, lựa chọn và sử dụng các loại thuốc an toàn, thành phần từ tự nhiên, ít tác dụng phụ là vấn đề quan tâm hàng đầu của người tiêu dùng. Nhiều người tin rằng việc sử dụng thuốc đông y (bao gồm thuốc nam và bắc) an toàn, không độc hoặc ít độc hơn thuốc tây y. Để hiểu hơn về quan niệm này, chúng ta cần hiểu rõ thuốc đông y là gì.

Phần lớn thuốc tây y được nghiên cứu theo con đường chiết xuất, tổng hợp từ các phản ứng hoá học cho ra 1 hoạt chất có tác dụng trong điều trị bệnh. Trong khi phần lớn thuốc đông y có nguồn gốc từ thực vật, động vật hay khoáng vật từ thiên nhiên, tương sinh với cấu tạo cơ thể con người hơn các chất nhân tạo khác.Có nguồn gốc từ tự nhiên nên quan niệm dùng thuốc đông y không độc hại, dẫn đến việc sử dụng bừa bãi “không bổ ngang cũng bổ dọc” là quan điểm hết sức sai lầm và có thể gây nguy hại cho người sử dụng.

Trong suốt thời kì phát triển, tổ tiên loài người đã biết sử dụng các chất độc chiết từ cây cối, động vật để tẩm vào mũi tên trong khi săn thú. Một số vị thuốc đông y rất độc, được xem là độc chất nhu: Thần sa, thạch tín, khinh phấn, á phiện, phụ tử, mã tiền, cà độc dược, … Nếu không có kiến thức mà tự ý sử dụng thì có thể gây nguy hiểm đến tính mạng. 
Một số dược liệu được xem là rất quý, rất bổ nhưng nếu sử dụng quá nhiều cũng có thể gây ngộ độc. Một số người dùng nhân sâm và chế phẩm của nó với liều quá cao hoặc quá dài ngày dẫn đến “ngộ độc nhân sâm”: tăng huyết áp, thần kinh hưng phấn quá độ làm mất ngủ, đau đầu, chóng mặt…

Dược thảo nếu đăng ký là thuốc thì nó được gọi là thuốc đông y hay thuốc y học cổ truyền. Dược thảo nếu đăng ký là thực phẩm chức năng thì chế phẩm được gọi là thực phẩm chức năng. Hiện nay, thực phẩm chức năng được bào chế với hình dạng viên nén, viên nang có bao bì đóng gói hiện đại giống như thuốc điều trị. Do tin vào quảng cáo nên nhiều người tự ý dùng kết hợp thuốc đông y với tây y uống để chữa bệnh.

Nếu đã hiểu thuốc đông y là gì thì cần phải hết sức thận trọng khi sử dụng kết hợp với tây y trong điều trị bệnh. Phải dùng đúng loại, đúng liều lượng, không được tự tiện dùng kết hợp với thuốc tây y, kết hợp không đúng rất nguy hiểm. Ví dụ nếu dùng kết hợp thực phẩm chức năng là tỏi, gừng, lá bạch quả (ginkgo biloba) chung với thuốc kháng đông như Aspirin, Warfarin... có thể gây ảnh hưởng xấu đến hiệu quả thuốc kháng đông của thuốc tây y gây xuất huyết trầm trọng. Hoặc kết hợp dùng thêm nhân sâm chung với thuốc trị bệnh đái tháo đường (insulin, glyburid, metformin...) có thể gây hạ quá mức đường huyết một cách nguy hiểm.

Tóm lại, thuốc đông y hay tây y cũng có những tác dụng và độc tính giống nhau. Vì vậy khi kết hợp cả 2 loại để điều trị cần phải khai báo cho Bác sĩ, Dược sĩ những thuốc mà bạn đang sử dụng, tránh các trường hợp tương tác thuốc không mong muốn. Đông Tây y kết hợp cũng có những ưu điểm nhất định, song cần phải chú ý thận trọng khi sử dụng.

PGS.TS.DS NGUYỄN HỮU ĐỨC